О.Жаргалзориг: Морийг соёолон наснаас нь саадтай харайлтанд бэлтгэдэг


-Та сонгомол морин спортын мастер цолтой хүн шүү дээ. Энэ спортынхоо талаар тодруулж яривал?
-Манайх сонгомол морин спорт гэж саадтай харайлтын төрлөөр хүүхдүүдийг сургаж бэлтгэж, уралдаан тэмцээнд оруулдаг. Энэ жил улсын баяр наадмаар соёолон ирэх үеэр бид цирк болон хилийн цэрэг хамтраад үзүүлбэр үзүүлсэн. Үзэгчид их сайхан хүлээж авсан. Ирэх 8-р сард бид Хятадад болох монгол туургатны наадамд ойрын зайн уралдааны хоёр төрөлд дөрвөн хүүхэд авч явж оруулах гэж байгаа. Тэнд очоод морио сугалдаг. Тэгээд 2000, 3000, 5000, 8000 гэсэн зайд уралдахаар хүүхдүүдээ бэлдээд байж байна.
-Саадтай харайлтанд морийг сургахад хэр хугацаа шаардлагатай байдаг вэ?
-Ер нь морийг соёолонгоос нь эхлээд сургахад боломжийн байдаг. Жилийн хугацаанд бол анхан шатны суурьтай болдог. Тэгээд уралдаан тэмцээнд нь оруулдаг юм. Морь сургахаас гадна хүүхдээ сургана. Эхлээд сурч байгаа хүүхдийг сургачихсан морин дээр сургахад илүү сайн. Хүүхэд сайн суралцаад зэргээ аваад ирэхээрээ өөрсдөө морио сургаж, бэлддэг. Манай энэ спортоор хичээллэж байгаа хүүхдүүдэд анх ороход нь зааварчилгаа, зөвлөгөө ,танилцуулга гээд бүх зүйлийг заагаад өгчихдөг болохоор харьцангуй гайгүй л дээ. Анхнаасаа заавар зөвлөгөөгөө өгөөд аюулгүй байдлыг нь сайн хангадаг.
-Таны хувьд ямар хувь төөргөөр морьтой холбогдсон бэ?
-Намайг арван жилийн хүүхэд байхад морин тойруулга Нарантуулын урд байсан. 1976 онд 7-р ангийн хүүхэд л анх секцэнд орсон доо. Тэгээд тэндээсээ зэрэг цолтой болоод улам урамшаад тэр чигтээ явсаар байгаад өдий хүрсэн байна.Тухайн үед найрамдлын орьёон гэж одоогоор бол БЗД-т байсан. Хүүхдүүд тэр дуруйлан лекцэнд их явдаг. Манай ангийн хүүхэд тэр дугуйланд явж, би түүний нөлөөгөөр орчихсон доо.
-Холч морин уралдааны онцлог нь юу вэ?
-Энэхүү уралдааны хамгийн ойр нь 40км, хамгийн хол нь 160км байдаг. Уг уралдааныг манайхан зохион байгуулаад нэлээн удаж байна. Хамгийн анхны уралдаанд нь би 160км-т нь 2-р байранд орж байсан юм. Олон улсын тэмцээнд ч гэсэн манайхаас хүмүүс оролцож байсан түүх бий. Хорлоодой гуай энэ төрлөөр гадаадруу явж оролцож байсан. Бараг 70 гарсан хойноо тэр уралдаанд оролцож байсан байх шүү.
-Таны шавь нараас спортын зэрэг цолтой олон хүн байдаг гэсэн?
-1990 оноос эхлээд дасгалжуулагч хийсэн болохоор шавь нар ихтэй л дээ. Спортын мастер, зэрэгтэй тамирчид зөндөө бий.
-Саяхан болж өнгөрсөн “Уран уургач, бугуйлч, эмнэг булгиулалт”-ын улсын аварга шалгаруулах тэмцээний ерөнхий шүүгчээр ажилласан. Тэмцээний зохион байгуулалтын тал дээр юу хэлмээр байна?
-Энэхүү тэмцээн маань 1989 онд хамгийн анх Булган аймгийн Могод суманд зохиогдож байсан. Өнөө 22 удаагийнх нь тэмцээн Хэнтий аймгийн Өмнөдэлгэр суманд болж өнгөрлөө. Жил бүр өөр өөр аймагт болдгоороо онцлог л доо. Дараагийн зохион байгуулах газар бол Булган аймаг юм. Зохион байгуулж байгаа аймаг нь адуугаа, газраа сонгох, уургын морьдоо бэлдэх гэх мэт ажлуудыг хийдэг. Энэ жилийн хувьд Өмнөдэлгэр сум зохион байгуулалт сайтай байна. Адуу хангалттай олон, уургын морьд ч тэр. Хүмүүс нь хариуцаж авсан ажлаа дор бүрнээ сайн мэддэг. Б.Бат-Эрдэнэ аварга ирж, зохион байгуулалт тал дээр ирж өөрийн хувь нэмрээ оруулж байх шиг санагдсан. Сайхан тэмцээн болж өнгөрлөө гэж дүгнэмээр байна.
-Уг тэмцээн бол эрийн хүч чадал, авхаалж самбаа, ур чадварыг шалгадаг. Хүндрэл бэрхшээл нь юу байдаг бол? Үзэгчдийг болон өөрсдийгөө эрсдэлд оруулах магадлал өндөртэй юм шиг санагдсан?
-Хүндрэл бэрхшээл ер нь бага байдаг л даа. Тусгай хэц татаад ,хүн нь эндээ, машин тэрэг нь тэндээ гээд заавар өгчихдөг учраас гайгүй. Тэмцээнд орж байгаа хүн л унаж бэртэх, морь мал нь хадуурах тохиолдол гарахгүй бол ерөнхийдөө хүндрэлтэй зүйл байдаггүй.
-Таныг хорь гаран жил энэхүү тэмцээнийг шүүсэн гэх юм билээ. Олон жил шүүгчээр ажиллахад гайхаж биширмээр уургач, бугуйлч, эмнэг булгиулагч нартай таарч байсан байх?
-Улсад гурав түрүүлсэн Аюуш гэдэг хүн байлаа. Одоо бурхны оронд заларсан. Тэр хүн үнэхээр сайн бугуйлдаж байсан юм. Хүмүүс зөв гар талаар хөөсөнгүй, бөөн адуу оруулсангүй гэх мэтээр гомдоллодог. Гэтэл тэр хүн хэдэн ч адуу аль ч талаар нь гарсан зүсэлсэн морь нь байвал дундаас нь сугалаад аваад үлддэг хүн байсан. Дорноговийн Чинбат гээд мөн улсад гурав түрүүлсэн хүн байдаг. Булганд бас Рэнцэндорж гээд хүн бий. Бас гурав түрүүлсэн. Тэдгээр хүмүүс бол тухайн үедээ уургалах бугуйлдахаа урлаг болтол нь эзэмшчихсэн байсан л даа.
-Шинээр гарч ирж байгаа тамирчдын ур чадвар таны бодлоор хэр байна?
-Аймаг аймгаас шигшигдсэн тамирчид энэ уралдаанд ирдэг. Хуучин шургаж бугуйлддаг тамирчид давхиан дундаа бугуйлаа эвхдэг байсан. Одоо залуучууд морио бараг зогсоож, алхуулж байгаад бугуйлаа эвхэж байна. Гурван минутанд гурав шидэх эрхтэй байдаг. Тэр тал дээр жаахан дутмаг байна. Ерөнхийдөө сайн сайн уургач бугуйлч олон шүү.
-Ярилцсанд баярлалаа.
Ш. Бадмаа
0 Сэтгэгдэл
ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
-
7-р сарын 13 -нд Сонгомол бага насанд Ч.Ганцогтын хээр түрүүллээ
-
7-р сарын 13 -нд Сонгомол бага насанд 105 даага бүртгүүлж, 76 мордл…
-
7-р сарын 13 -нд АХ-ын 104 жилийн ойн сонгомол дунд насны ангилалд…
-
7-р сарын 13 -нд Сонгомол дунд насанд Д.Даяндэмидийн Наран зээрд т…
-
7-р сарын 13 -нд Сонгомол дунд ангиллын хурдан хүлгүүд мордлоо
-
7-р сарын 13 -нд Сонгомол дунд насны ангилалд 106 хүлэг бүртгүүлжэ…
-
7-р сарын 13 -нд АХ-ын 104 жилийн ойн сонгомол дээд насны ангилалд …
-
7-р сарын 13 -нд Сонгомол дээд насанд Г.Хүрэлбаатарын хүрэн халзан …
-
7-р сарын 13 -нд Сонгомол дээд ангиллын хүлгүүд гарааны зурхай рууг…
-
7-р сарын 13 -нд Сонгомол дээд насны ангилалд 78 хүлэг бүртгүүлжээ
-
7-р сарын 12 -нд АХ-ын 104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан даагану…
-
7-р сарын 12 -нд Ш.Мөнгөншагайн сартай хээр даага түрүүллээ
-
7-р сарын 12 -нд Уралдаанч Б.Нармандах: Уяач ах нараасаа суралцах г…
-
7-р сарын 12 -нд Хамгийн бага нас дааганы уралдаанд 240 даага бүртг…
-
7-р сарын 12 -нд Уралдаанч Н.Боорчи: Шүдлэн түрүүлгэж, соёолонгоо …
-
7-р сарын 12 -нд АХ-ын 104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан соёолонг…
-
7-р сарын 12 -нд З.Мэндсайханы хул соёолон түрүүллээ
-
7-р сарын 12 -нд МУ-ын Алдарт уяач Ч.Уламбаяр: Дөрвөн настай морины…
-
7-р сарын 12 -нд Фото - Соёолон мордуулахын эргэн тойронд
-
7-р сарын 12 -нд 195 соёолон бүртгүүлжээ
-
7-р сарын 11 -нд АХ-ын 104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан их насны…
-
7-р сарын 11 -нд Л.Анхбаатарын хүрэн халзан морь түрүүллээ
-
7-р сарын 11 -нд Уралдаанч Ц.Түвшинсайхан: Ээжээ, ааваа хүү нь түрү…
-
7-р сарын 11 -нд МУ-ын Алдарт уяач Ч.Амарсанаа: Баянхонгороос анх у…
-
7-р сарын 11 -нд 210 их насны морь бүртгүүлжээ
-
7-р сарын 11 -нд АХ-104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан азарганууд
-
7-р сарын 11 -нд МУАУ И.Золбоогийн хүрэн халзан азарга түрүүллээ
-
7-р сарын 11 -нд Фото - Азаргаа мордуулав
-
7-р сарын 11 -нд 153 азарга бүртгүүлжээ
-
7-р сарын 10 -нд Манлай уяач Х.Улам-Өрнөх: Морь айрагдана гэдэг оло…
-
7-р сарын 10 -нд Уралдаанч Б.Эрдэнэбилэг: Бөмбөгөө ахыгаа нэг оруул…
-
7-р сарын 10 -нд Б.Лхагвацэрэн:Таван жилийн дараа төрийн наадмын хи…
-
7-р сарын 10 -нд Ж.Түмэн-Өлзийн бор шүдлэн түрүүллээ
-
7-р сарын 10 -нд Тод манлай уяач О.Батбилэг:Түрүүлэх байх гэж бодсо…
-
7-р сарын 10 -нд 225 шүдлэн бүртгүүлжээ
-
7-р сарын 10 -нд АХ-ын 104 жилийн ойн эхний 10-т хурдалсан хязаалан…
-
7-р сарын 10 -нд Б.Гантигийн сартай хүрэн хязаалан түрүүллээ
-
7-р сарын 10 -нд Хязаалан 256 бүртгүүлжээ
-
7-р сарын 10 -нд Хүйн долоон худагт хязаалангийн эргэн тойронд
-
7-р сарын 02 -нд Эрдэмт уяачид, эрэмгий хүлгүүд- Тод манлай уяач С.…
-
2024 оны 8-р сарын 05 -нд Хангайн бүсийн сонгомол бага насанд Х.Бат-Эрдэнийн…
-
2024 оны 8-р сарын 05 -нд Хангайн бүсийн дааганы уралдаанд М.Цэрэнжавын хээр…
-
2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсийн сонгомол дээд насанд С.Баярсайханы …
-
2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсэд Я.Содбаатарын бор соёолон түрүүллээ
-
2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсийн их насанд Э.Бат-Эрдэнийн Солонго зэ…
-
2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсэд Д.Батбаярын Түмт хээр азарга түрүүлж…
-
2024 оны 8-р сарын 01 -нд Хангайн бүсийн сонгомол дунд насны ангилалд Г.Ганб…
-
2024 оны 7-р сарын 31 -нд Хангайн бүсэд П.Баярбатын бор хязаалан түрүүллээ
-
2024 оны 7-р сарын 31 -нд Хангайн бүсэд Г.Энхбатын хар шүдлэн түрүүлжээ
-
2024 оны 7-р сарын 28 -нд "Говьшанхын хурд-7" говийн бүсийн уралдааны сонгом…
Сэтгэгдэл бичигдээгүй байна