Сумын Алдарт уяач Г.Мөнх-Эрдэнэ: Би их морь голдуу уядаг

Хөвсгөл аймгийн Жаргалант уугуул, сумын Алдарт уяач Г.Мөнх-Эрдэнэ энэ удаагийн хоймор нутгийн төлөөлөл байлаа.

-Таныг нутгийнхан тань Жанцан гэж дуудаад байх юм. Энэ ямар учиртай юм бэ?
-Би эцэг эхээсээ хоёулаа. Миний ах Жамбалсундуй, харин надад өвөө Жамжанцан нэр өгсөн юм билээ. Гэвч төрсний гэрчилгээ авахдаа өвөөгийн өгсөн нэрийг биш Мөнх-Эрдэнэ гэж бичээд хоёр нэртэй болчихсон юм.
-Тийм учиртай байх нь ээ. Таны хувьд хэзээнээс хурдан морь уяж байна вэ?
-Наяад оноос эхлэн морь уяж байна. Анх нутгийн Шагдар гэж өвгөнөөс хонгор морь авч, бие даан морь уяж эхэлсэн юм. Тэр үед битүү морь нас нийлсэн жил нь авч байлаа. Түүнээс нэлээд хэдэн жилийн дараа буюу 1997, 98 оны үед улаан морио нутгийн залуугаас үрээгээр сольж авсан нь амжилт гаргаж уяач хүний баяр жаргалыг мэдрүүлсэн юм даа. Улаан морь сумынхаа наадамд хоёр түрүүлж, бусад жижиг уралдаануудад таван удаа түрүү магнайд хурдалсан. 2001 онд манай багийн төвд болсон “Хангайн зоо” уралдаанд их насанд улаан морь түрүүлсэн бол 2004 онд Улаан-Уул суманд болсон эрчим хүчний баярт түрүүлж, 2005, 2007 онуудад сумынхаа баяр наадамд хоёронтаа түрүүлсэн. Харин 2007 онд “Хотгойдын хурд-1” бүсийн уралдаанд мордуулаад жар гаргаад ирсэн. Одоо 20 настай адуу уягдсаар л байгаа.
-Улаан морь хаанахын адуу вэ?
-Эцэг азарга нь Тэс гаралтай адуу байгаа юм. Нэгдэл тараад удаагүй байсан үе болохоор хувьчлалаар мал тарахад авсан юм. Харин эх нь манай нутгийн унаган адуу. Би битүү үрээ байхад нь авсан.
-Нэг адуугаараа олон жил амжилттай уралдана гэдэг амаргүй. Энэ нууцаасаа хуваалцаач?
-Тийм шүү. Шандастай сайн адууны уяа сойлгыг нь тааруулахаас гадна хөлийг нь хайрлаж гамнах учиртай юм. Миний хувьд уяаны нууцсаад байх юу байх билээ. Намрын цагт уяанаас бусад үед засч байгаа маягтай уначихна. Ер нь адууг гол нь зөв эдлэх л хэрэгтэй. Мэдээж намрын цагт хорыг нь тайлах, жаахан сойлго авахуулах гээд ажил бий л дээ. Гэхдээ сүүлийн хоёр гурван жил улаан морио уралдуулахгүй байгаа. Хөлөө авчихаар нь өнжөөгөөд байсан юм. Энэ жилээс уяна даа.
-Энэ жил хэдэн насны морь уяж байна вэ?
-Хоёр их нас, нэг соёолон уяж байгаа. Би ер нь их морь голдуу л уядаг юм.
-Ярилцсан танд баярлалаа. Энэ жил уясан болгон тань хурдан байх болтугай.

А.Мөнх