Хүүхдийн зохиолч О.Сундуй: Миний “Эх нутаг” өгүүллэг “Шарга даага” кино болсон

Д.Нацагдоржийн шагналт,  хүүхдийн зохиолч О.Сундуйн "Зуны нар мөхөөлдсөнд дуртай", "Зочин", "Хүүхэлдэйн чинээ ээж", “Аймаар том нохой”, “Нисдэг хулгана Чинүүхэй ба Алимаа охин” зэрэг  зохиол бүтээлээр нь Монголын уншигч хүүхдүүд анддаггүй юм. 1980 оноос “Оюунтүл¬хүүр”, “Тоншуул” сэтгүүлд О.Сундуй зохиолчийн шүлгүүд хэвлэгдэн гарах болсоноос хойшхи гуч шахам жилийн хугацаанд 20 гаруй өгүүллэг, туужийн ном хэвлүүлээд байна. 1992 онд анхны тайз дэлгэцийн бүтээл "Долоон хожгор нэг можгор" дуулалт жүжиг нь нийтийн хүртээл болсон бол дээр өгүүлэх “Шарга даага” кино нь түүний “Эх нутаг” нэртэй өгүүллэгээс эхтэй юм. Ингээд түүнтэй ярилцсанаа хүргэж байна.
-Таны өгүүллэгээр бүтсэн “Шарга даага” кино ямар санагдав?
-Сайхан байлгүй яахав. Зохиол байх нэг өөр. Тэрийг кино зохиол болгож хувиргаад, дэлгэцийн бүтээл болгоно илүү гайхалтай. Үнэхээр дэлгэцийн бүтээлийн хүнд хүрэх хүч чадал гэдэг агуу юм.
-Таны төрсөн нутаг Төв аймгийн Угтаалцайдам зураг авалтыг нь хийсэн байгаа. Киног үзээд хүүхэд насны сайхан дурсамжууд хөвөрсөн болов уу?
-Тийм шүү. Миний төрсөн нутаг ямар ч сайхан юм. Дэргэд нь байхдаа тэр сайхныг тэгж нарийн мэдэрдэггүй юм шиг санагдсан. Өнөө Гүррагчаа баатар сансарт нисэж ирээд “миний дэлхий чинь яасан гоё, ямар ч жижигхэн юм бэ дээ” гэж дуу алдсан байдаг шүү дээ. Тэрэн шиг дэлгэцнээс хараад би ямар сайхан нутагт төрж, өсөө вэ хэмээн бодож, эх нутгаа хайрлах хайр бялхаж байлаа.
-“Шарга даага” киноны өгүүллэгийг та хэзээ бичсэн юм бэ?
-2008 онд “Эх нутаг” нэртэйгээр бичиж байлаа. Энд сонирхуулахад миний бага охин нэг удаа төрсний гэрчилгээгээ үзэж байснаа “би Улаанбаатар төрсөн байхад Төв аймгийн Угтаалцайдам гээд биччихэж” хэмээн их л гайхсан байртай асуусан юм. Тэр үед би охиндоо Угтаалцайдамд аав ээж  нь ажиллаж амьдарч байхад “чи ирсэн” юм. Харин эхээс мэндлэхдээ Улаанбаатар хотод төрсөн. Тэгэхээр миний охины төрсөн газар Улаанбаатар, эх нутаг Угтаал юм гэдгийг тайлбарласан. Эндээс үүдээд “Эх нутаг” нэртэй жижигхэн өгүүллэгээ бичиж байлаа. Хожим ийнхүү уран бүтээлчдийн санаагаар дэлгэрээд кино болсон байна.
-Энэ тухайгаа өгүүлэгтээ хэрхэн өгүүлсэн бэ?
-Миний хувьд ураг бүрэлдсэн нутаг, төрсөн нутаг хоёр ялгаатай юм. Өөрөөр хэлбэл монгол хүүхэд эхийнхээ хэвлийд байж байгаад гадаадад төрж болно. Тэр хүний хувьд ураг бүрэлдсэн нутаг нь Монгол биз дээ. Үүнийг л би ураг бүрэлдсэн нутаг гэж нэрлэж байгаа юм. Тэгэхээрээ ураг бүрэлдсэн нутаг гэдэг бол, эх нутаг. Энэ нь  эхэлсэн гэсэн санаа юм шүү дээ. Чи хаанаас эхтэй вэ, чи хаана “ургасан” бэ гэдэг санаа байгаа юм. Тэгэхээр ураг бүрэлдсэн нутаг хүн амьтан ялгаагүй эд эсэнд нэвт шингэсэн байдаг учраас төрсөн газраасаа өөр байгаа юм. Үүнийг тэр эд эс хэлээд байгаа юм. Тиймдээ ч өөрийн мэдэлгүй зөн билгээрээ төрсөн нутгийн салхинд “уруу татагдан” сэтгэл гэгэлздэг. Гэхдээ энэ бол ухаан биш л дээ. Зөн билэг, инстикт гэж хэлэх болов уу. Адуу нутгаадаа гүйж байгаа үүгээр тайлбарлаж болох талтай. Эх нутгийн эд эсэд шингэсэн ургамал, шим, агаар дуудаж байгаа юм. Тэрийг л би хэлэх гэсэн юм. Өнөөдөр хот бараадъя гээд хөл хүнд ээж Улаанбаатар хотын хоёрдугаар төрөхөд төрлөө гэж бодъё. Тэгвэл тэр хүүхэд хотын хүн биш л байхгүй юу. Яагаад уулархаг газрын хүмүүс нь бяр чадалтай, тал нутгийн улс дуучин, уяхан туяхан байгаа юм. Энэ бүхэн эд эсэнд нь шингэсэн учраас тэр. Тиймдээ бид эх нутгийнхаа нэг хэсэг болдог юм. Эх нутгаасаа том хүн гэж байхгүй биз дээ. Өнөөдөр дэлхийн хүн гэж байлаа ч гэсэн чи тэр л голын хүн байна.
-Бидний урилгыг хүлээн авч ярилцсанд баярлалаа. Таны уран бүтээлийн ажилд амжилт хүсье.

П.Ундраа