Шандаст хурдан хүлэг Шарваа хээрийн түүх

1952 он усан луу жилийн хавар малчин Ширнэнгийн адуун сүргийн Цагаан шилт хэмээх хээр гүүнээс анхнытөл хээр унага гарсан нь шандаст хурдан хүлэг Шарваахээр байлаа. Шарваа хээрийн эх Цагаан шилт хэмээх гүү нь миний өвөг цэцэг буурал Цэндийн адуун сүргийн удам бөгөөд хүргэн Ширнэнгийнхээ ууган хүү Пүрэвжавын даахинд өгч байсан тухай Шарваа хээрийг унаж байсан Ч.Лханаасүрэн гуай ийнхүү түүх өгүүлсэн юм. Тэрхүү гүүнээс хоёр эр, нэг охин унага гарсан нь Ширнэнгийн Шарваа хээр, Чимэддоржийн хурдан халтар хэмээх шандаст хүлгүүд аж.
Тэрээр, 1959 оноос эхлэн миний аав Чимэддорж дээрх хоёр морийг уяж сойсон нь аймгийнхаа наадамд тасралтгүй долоон удаа үзүүр, түрүүг авч, Алдархаан сум болон тойрсон сумдын наадмын түрүүг тасралтгүй хүртсэн бөгөөд Говь-Алтай аймаг, Жаргалан, Баян-Уул, Хөх морьт сумдад удаа дараа түрүүлж, дүү халтар морь нь үзүүрлэдэг байсан нь тухайн морьдын удамт хурдан хүлгүүд гэдгийг баталж байгаа юм. 1972 оны усан хулгана жилийн өвөл удамт хурдан хүлэг Шарваа хээр нь хөгшрөлтийн улмаас турж эцсэн талаарх мэдээг МУ-ын ууган нэгдэл "Партизан Чойбалсан"-ы дарга М.Жанчивт мэдэгдсэнээр түүнийг тэжээж онд оруулах, эс чадвал чихмэл хийх тул тэр хэвээр нь авч ирэх даалгаврыг тухайн үеийн нэгдлийн тракторын жолооч надад үүрэг даалгавар болгосон юм. Тэгээд түүнийг авч ирэхээр аавындаа очтол Улаан хайрханы өвөрт адуундаа байгаа, өглөө аваад яв гэлээ. Өглөө нь босоод адуун дээр нь яваад очтол Шарваа хээр байсангүй, ойр хавьд хайсан боловч олоогүй юм. Ингээд хэд хоногийн дараа нутгийн малчин Дэмиддагва гэдэг хүн "морь чинь Бор хайрханы оройд босоогоороо үхсэн" гэсэн мэдээллийг өгсний дагуу өөрийн биеэр очиж үзвэл нэг талыг нь үнэг, чоно идсэн байлаа. Чихмэл хийх боломжгүй болсон тул аман хүзүү, толгойг нь аваад тэнд нь оршуулсан түүхтэй юм гэж хуучилж суулаа.
Мандах төрийн наадамд
Магнай алдаагүй ажнай юм
Ширнэн уяачийн сүргээс
Шилэгдэж сойсон хурд юм
Ийнхүү Шарваа хээр морины хөшөөг 2012 оны долдугаар сарын 06-ны өдөр Алдархаан сумын төвд босгосон юм.