Сумын Алдарт уяач Д.Энхтөр: Зам мөр заяа буянаа дагадаг уу надад хурдан азарганууд заяасан

АХ-95 жилийн ой, Үндэсний их баяр цэнгэл наадмын хурдан азарганы уралдаанд Манлай хул азаргаа айргийн тавд хурдлуулсан Хөвсгөл аймгийн Их-Уул сумын уугуул, сумын Алдарт уяач Д.Энхтөрийн баярын сэтгэгдлийг уншигч танаа хүргэж байна.
-Хоймор нутгийн уяачид аз өмтэй сайхан наадаж азарганы уралдаанаас нэг түрүү, нэг айраг хүртлээ. Хурдан хулын эзэнд баяр хүргэе. 
-Баярлалаа. Нар хур тэгширсэн энэ сайхан өдөр улсын наадмын торгон ногоон дэвжээн дээр анх удаа азаргаа айрагдууллаа. Сэтгэл үнэхээр өндөр байна. Хул азарга маань халхын цуут хурдан хүлгүүдтэй эн тэнцүү уралдаж айрагдахыг харахаас илүү баяр бахдал эзэн хүний хувьд юу байхав. Адуун сүргийн манлай азарганы уралдаанд Хөвсгөл нутгийн маань олон сайхан хурдан хүлгүүд шандас шалган уралдаж, Магнай халиун азарга маань түрүүлэн, миний хул айрагдаж, УИХ-ын гишүүн Мөнхбаатарын бор азарга долоогоор давхин арвын дотор гурван азарга багтлаа.
-Сүүлийн жилүүдэд ер нь Хөвсгөл нутгийн уяачид ганзага дүүрэн наадаж байгаа шүү?
-Тэгэлгүй яахав, улс, бүсийн чанартай уралдаануудад Хөвсгөл нутгийн маань уяачдын морь тогтмол амжилт гаргаж байна. Миний хувьд 2009 онд Завхан аймагт болсон “Очирваанийн хурд” баруун бүсийн уралдаанд Итгэлт хүрэн азаргаа айргийн таваар давхиулж байсан.
-Азаргаар амжилттай нааддаг байх нь ээ дээ.
-Зам мөр заяа буянаа дагадаг уу, надад хурдан азарганууд заяасан. Нэг удаа их насны морь авч уралдуулсан. Олигтой давхиагүй.
-Төрийн наадамд хэд дэх жилдээ морь мордуулж байна вэ?
-Гурав дахь жилдээ төрийнхөө наадамд оролцож байна. Баруун бүсэд айрагдсан хүрэн азаргатайгаа ирж 30-аадаар давхиулчихаад “дээгүүр давхилаа“ хэмээн бэлгэшээж байсан удаатай. Ер нь тэгээд хүүхэд, морь эсэн мэнд ирэх шиг сайхан наадам хаа байхав. Уяач болгон л морио мордуулчихаад тийнхүү дотроо залбирч, уул усандаа даатгаж байдаг байх.
-Төрийн зарлигт наадмын анхны айргийг авчирсан хүрэн азарга хаанахын адуу вэ?
-Миний хүрэн азарга Сүхбаатар аймгийн Түвшинширээ сумын харьяат,  аймгийн Алдарт уяач Доржийн унаган адуу. Одоо үр төлүүд нь залган хурдалж, аймаг орон нутагтаа түрүүлж, айрагдаж байна.
-Энэ жилийн сунгаагаа хаана хийсэн бэ?
-Миний адуу Хөвсгөл аймгийн Их-Уул суманд байдаг.Наадмын өмнөх сунгаануудаа нутагтаа хийсэн. Сунгаануудад өнгөнд уралдаж, 7-р сарын 3-нд болсон Хөвсгөл аймгийн зүүн бүсийн уралдаанд түрүүлэхээр нь улсад уралдуулахаар шийдсэн юм. Тулгуу шийд гаргаад амралтгүй уралдсан гэхэд сайхан давхилаа.
-Хэдэн насны морьтой ирсэн бэ?
-Ганц хул азаргатайгаа л ирсэн.
-Азаргаар амжилттай наадагч эрхмийн морьтой холбогдсон түүх хэзээнээс эхтэй вэ?
-Морь уяад арав гаруй жил болж байна. Нутаг усныхаа нэрийг дуурсгасан чанаржуу адуу гаргаж авахаар зорьж, Сүхбаатар, Дорнод гээд зүүн талаас нэлээдгүй адуу авсаан. Сүүлийн үед олныхоо жишгийг дагаад шинэ цагийн ганц нэг үрээ ч авлаа.
-Анхны айргаа хэдэн оны ямар наадмаас хүртэж байсан бэ?
-Би Их-Уул сумынхаа  нутгийн зөвлөлийн даргаар ажилладаг юм. 2009 онд нутгийнхнаа баярлуулахаар сумандаа томоохон наадам зохион байгуулж, хүрэн азарга маань айрагдаж байлаа. Түүнээс хойш олон наадмаас айраг, түрүү хүртсээн. Сүүлийн жилүүдэд хул азарга, хүрэн азарганыхаа төлүүдээр айраг алдахгүй наадаж байна.
-Хоймор нутгийн хийморилог уяачид дахин баяр хүргэж, амжилт хүсье.
-Баярлалаа.
А.Энхжил