Шилдэг залуу малчин Ш.Алтангэрэл: Энэ жилээс шинэ унаачтай болсон болохоор шамдангуй уях санаатай

Говьсүмбэр аймгийн Сүмбэр сумын уугуул, Шилдэг залуу малчин Ш.Алтангэрэлтэй хийсэн ярилцлагыг уншигч танаа хүргэж байна.
-Хурдан хүлгийн хийморьт сүслэх болсон үе хэзээ вэ?
-Бие даан морь уяад 11 жил болж байна. Үүнээс өмнө 2000 он хүртэл аав морь уяж, би туслах маягтай явдаг байлаа. Аав минь 2000 онд бурхан болж, өөрөө гардан уях болсон юм. Ингээд 2005 онд Дорноговь аймгийн Хар-Айраг суманд болсон хаврын бүсийн уралдаанд хээр морио аман хүзүүдүүлж, байны 24 инчийн өнгөт зурагтыг авсан нь анхны амжилт. Гэхдээ дунд хэрдээ морь унах хүүхэд олдохгүй, дээр нь цагийн ган гачигаас болоод завсардсан. Харин ноднин, уржнангаас сайхан наадлаа. Ноднин уулынхаа наадамд нэг морь тавлуулж, энэ жил айлын наадамд нэг даагатай очоод зургаа долоогоор ирлээ. Энэ жилээс шинэ унаачтай болсон. Тавтай хөөрхөн хүү бий. Тэгэхээр шамдангуй уях санаатай.
-Хаанахын адуугаар наадаж байна вэ?
-Ноднин, уржнан Сүхбаатарын Түвшинширээ, Хэнтий, Дорноговийн Иххэтээс хэд хэдэн адуу авчирсан. Энэ жил хоёр ч үрээ авлаа. Дорноговийн Монгол улсын Алдарт уяач Нарангэрэлийн хүү аймгийн Алдарт уяач Онон миний найз байгаа юм. Уржнан аймгийн Алдарт, аймгийн сайн малчин болж зургаан сард наадмаа хийхэд нь би очсон. Тэгэхэд надад унагатай гүү бэлгэнд өгч, нэг үрээ худалдаж авчирсан. Дээр нь өөрийн унаган адуу байна. Миний аав Бор Ширчин гавьяа шагнал гэж өгдөггүй байх үед халуун сав, дээлийн өнгийг түүчихдэг нэгэн байлаа. Би уясан морийг нь унаж хурдлуулдагсан.
-Аавын тань Дархан сумаас айрагтай наадаж байсан гэхээр сайн уяач байжээ?
-Сүмбэрийн Бор Ширчин, Төмөрхуяг гэж хоёрын хээр азарга л гэж яригддаг байсан. Төмөрхуягийн хээр нь улсад орсон азаргатай л урд хойноо орж уралдана шүү дээ. Манайхан Дэлийн хонхорын бууцанд айл саахалтаараа нийлж морьдоо уядаг байлаа. Харин манай хээр азарга Бундуйтын Лувсандагва гэж өвгөний адуу гэж аав хэлж байсан. Тэр хээр азарга өөрөө хурдан байгаад зогсохгүй төлүүд нь ч их хурдалсан. Манай том эгч Алтансувд унаж байгаад залгаад би унасан. Би хоёр эгч, дөрвөн эмэгтэй дүүтэй айлын ганц хүү л дээ.
-Хээр азарга хэд түрүүлж, хэд айрагдсан бэ? Төлүүдээс нь хэр хурдлав.
-Долоо, найм айрагдсан болов уу. Дээхнэ баярын бичиг, диплом л өгдөг байлаа. Аавын эдгээр баярын бичиг, диплом манайд бий. Хээр азарганы нэг сайн төлийг шүдлэнд нь Төмөрбаатар гуайд өгсөн тухай дээр ярьсан даа. Тэр тэндээ их сайн давхисан. Би хожуухан нэг хээр мориор наадсан. Бас энэ жил даага айлын үсний найр, багахан наадмуудад арвын дотор хоёр ч орууллаа. Гэхдээ багачуулыг нь олигтой сайн унаж эдэлж чадаагүй ээ.
-Тэгвэл таны хувьд уяа эвлүүлсэн 15 жилийн хугацаанд хамгийн олон баярлуулсан ямар адуу байна вэ?
-Миний хээр морь байна. Гуравдугаар сарын 10-н хэдэнд Майнбаярын Мянгат малчны мялаалга наадам болж, тэнд тавласан. Залгаад цэргийн баяраар Айрагийн хоёр кг ноолуурын бооцоот уралдаанд  очсон. Машин тэргээр ачна гэж байсангүй. Ямаагаа самнаж хоёр кг ноолуур мориндоо ганзагалаад, мориныхоо хүүхдийг дагуулаад гарсан. Тэгэхэд Алтанширээгийн Сайнбаярын хээр морьтой үзүүр дээрээ хоёулхнаа гарч ирээд аман хүзүүдсэн. Тэрний дараа Баянмөнхөөс нэг хээр азарга авчирч, төлийг нь уяж сойсон. Төлүүдээс нь нэг халзан даагыг Чойрт аймгийн наадмаар тавлуулж, Баянбулагийн овооны тахилгат ахиад тавлуулсан.
-Бидний урилгыг хүлээн авч ярилцсанд баярлалаа.

"Тод магнай" сэтгүүл Говьсүмбэр аймгийн тусгай дугаар