Адууны тухай сонирхолтой баримтууд

• Америк тивд адуу огт байгаагүй бөгөөд Колумби тус тивийг нээсний дараагаар европчууд анхныг нь авчирсан байдаг. Тиймээс Америкийн уугуул иргэд буюу индианчуудад “адуу”, “морь” гэсэн үгс байсангүй. Иймд “хачин амьтаныг” янз бүрээр нэрлэж байжээ. Жишээлбэл, Перугийн индианчуудын Мицран овгийнхон адууг “Оквила упара кламару коалу накла ната” гэж нэрлэдэг байж. Үүнийг хөрвүүлбэл “Далайгаас ирсэн цагаан хүний үсгүй гуанако”. Гуанако нь тэмээний төрлийн лам гөрөөсөнд хамаарах амьтан бөгөөд Өмнөд  Америкт уналаг, ачлаганд хэрэглэдэг цорын ганц амьтан байв. Их ноостой, нутгийн индианчууд ноосоор нь хувцас эдлэл хийж өмсдөг байв. Иймд адууг анх хараад “үсгүй гуанако” гэж нэрлэсэнд гайхах зүйлгүй.
• Африкийн Масаи овгийнхон адуунд өшиглүүлж үхсэн эр хүн шууд диваажинд очдог гэж үздэг.
• Морин дээр буруу харж суух нь наанадаж л хэвийн биш зүйл гэдэгтэй бүгд санал нийлнэ. Харин Африкийн Суахили омгийн дайчид морин дээр зөвхөн буруу харж суун, мөрөн дээгүүрээ давуулан харж явдаг байжээ. Магадгүй дайн тулаанд ардаас нь гэнэдүүлэн дайрахаас сэргийлж тэгдэг байсан байж болох юм.
• Статистик судалгаанаас үзвэл тахгүй адуунд өшиглүүлээд амиа алдсан тохиолдол нь тахлагдсан адуунд өшиглүүлснээс хавьгүй олон байдаг аж.
• Эрдэмтэн судлаачид маш нарийн судалгаа явуулаад адуу нь өнгөт зүүд зүүдэлдэг гэдгийг тогтоожээ. Дашрамд сонирхуулахад хүн зөвхөн хүүхэд насандаа л өнгөт зүүд зүүдэлдэг байгааг нас ахихын хэрээр энэ чадвараа алддаг.
• Адуу уран зураг ба фото зураг дээрх төрөл нэгтнээ хараад таньдаг. Энэ чадвар нь дүрс хараад өөртэйгээ адил амьтан байна гэдгийг ялгаж чаддаг цөөн амьтадын нэг юм.
• Мордов үндэстний эртний уламжлалд эмэгтэй хүн морь унахаар болвол заавал давхар өмд өмсдөг ёстой байж. Ингэснээр ан гөрөө хийх, дайтах зэрэг овог, омгийн үхэх сэхэхтэй холбоотой зүйлд шийдвэрлэх үүрэг гүйцэтгэдэг ариун амьтныг бузарлагдахаас сэргийлдэг байсан юм байна.
• Персийн эзэнт гүрэн адууг маш ихээр дээдлэн төрийн бэлэг тэмдгээр өргөмжилсөн байдаг. Иймд зөвхөн язгууртан хүн л морь унах эрхтэй байжээ.
• Адуу хүний дууны өнгөөр сэтгэл хөдлөлийг нь ялгах чадвартай.
• АНУ-ын Юта мужид ням гарагт морь унасан нөхөргүй эмэгтэйг шоронд хорьж шийтгэх хуулийн заалт байдаг.
• Адуу малладаг хүмүүс чихрийн шижин өвчинтэй болох магадлал нь бусад хүмүүсийнхээ 50 хувиар бага байдаг гэдгийг статистик судалгаа харуулдаг.
• Морины тахыг Европт аз авчрах, цагаан хэл амнаас хамгаалах маш хүчтэй сахиус гэж үздэг.
• Адууны гэдэс нь биеийн уртаас 12 дахин их.
• Францын эзэн хаан Наполеон өөрийн хамгийн хайртай Маренго нэртэй морио үхсэний дараа туурайгаар нь хөөрөг хийлгэн биедээ байнга авч яван дурсдаг байжээ.

Б.Бадрал