Аймгийн Алдарт уяа О.Идэр: Ухаан орсон цагаасаа л аавыхаа морины сүүл шуухыг харж хүн болсон

-Удам дагасан уяачийн хувьд өвөг дээдсийнхээ тухай сайхан дурсамжийг бидэнд ярьж өгөөч?
-Миний аав Баян-Уулын нэгдлийн адуучин явлаа. Зуу гаруй адуу малладаг байсан гэдэг. Харин ээжийн маань аав Дамба ажаа бас хусуур сойз зүүсэн уяач хүн. Энэ Баянбогдын өвөр бэлээр л адуутайгаа өнждөг байлаа. Нагац ч гэсэн олон хурдан адуутай, морь сайн уядаг, их сайхан эдэлдэг хүн байсан. Би ухаан орсон цагаасаа аавыхаа морины сүүл шуухыг харж хүн болсон доо. Зургаан настайдаа анх удаа хурдан морь унаж байлаа. Өнөөдөр манай гэр бүлээс би хоёр дүүтэйгээ аймгийн Алдарт уяачид болсон байна. Ямартаа ч өвөг дээдсийнхээ уяаны эрдмийг үргэлжлүүлэн яваадаа ах дүү бид сэтгэл өөдрөг явдаг юм. Бас манай нагацын дөрвөн хүүхэд нь морь уяна. Ер нь манайхан хурдтай. Биднээс дээхэн гээд ярьвал “Өртөөн зээрд“ гэж аавын минь уядаг хурдан ажнай байлаа. Дуунд мөнхөрсөнНацагийн хүрэн гэх мэт нутаг орондоо алдартай хурдан хүлгүүд байна.
- Уруу татагдахаас ч аргагүй бололтой?
-Тийм шүү. Өссөн орчин маань адуу малтай ойр болохоор өөрийн эрхгүй моринд дурласан. Сүүлд 15 настайдаа Ширбазардунд ах гэж хүн нэг их ааштай хул морийг унаж байлаа. Тэр жил бороо хур элбэг зун болсон. Эхний өдөртөө ч гайгүй яваад ирсэн. Харин хоёр дахь өдөр еслөдөг байгаа. Ингэж уралдаад л мориноос хасагдсан даа. Үүнээс гурван жилийн дараа Дарви сумын ойд оролцохоор нутгийн уяачидтайгаа гарлаа. Арваад хоног, арваад адуутай яваад Хүйсийн говьд уяж байгаад уралдуулахад шүдлэн халтар үрээ   түрүүлж, аймгийн Алдарт уяач Лхагваагийн соёолон сартай зээрд үрээ, миний хул морь айрагдаж бахадмаар сайхан наадаж билээ. Тэрнээс хойш сэтгэл догдлуулсан олон сайхан наадмыг үзлээ. Энэ бүрт аав минь хамт байсан даа.
-Та эхээс хэдүүлээ вэ?
-Миний эжий аав хоёр охин, дөрвөн хүү төрүүлж өсгөсөн буянтай буурай нар. Эндээс би хоёр дүүтэйгээ морь уядаг юм. Аймгийн 60 жилээр дүү нартайгаа очиж наадаад их насанд миний халтар морь түрүүлж, дүүгийн хундан морь аман хүзүүдэн, азарганд хулгар халтар маань түрүүлээд л. Бас наагууур нь бага сага адуу айрагдана гэж байгаа. Сайхан л даа.
-Аймгийн наадамд олон удаа оролцож байв уу? Ямар ямар амжилт гаргаж байсан бэ?
-Манай өвөг дээдсийн морьд нь аймагт айраг түрүү алдаж үзээгүй гэдэг. Бид ч тэр амжилтыг бататгаж ахиулахсан гэж хичээдэг. Хамт олон маань ч миний үнэнч хөгжөөн дэмжигчид. Манай сургуулийн 50,60,80  жилийн ойгоор дараалан миний морь түрүүлж байв. Сүүлд 80 жилийн ойгоор битүү соёолон морь уяж түрүүлгэсэн. Эх нь хулгар халтарын төл, эцэг нь Баянбогдын босоо хээр азарга байгаа юм. Энэ бүрт хамт олон маань дэмжинэ дээ. Уяач хүн гэдэг жилийн дөрвөн улиралд цаг наргүй ажиллаж байж амжилтанд хүрдэг юм. Энд гол нь эдэлгээ арчилгаа, уналга их чухал.  Ямар үед нь яаж эдлэх вэ, хэдий үед нь хэдэн цаг чөдөрлөж тавих вэ гэхчилэн жилийн 365 хоног ажиллаад нэг л өдөр үр дүнгээ үзнэ. Тийм болохоор наадамд морь битгий будлиасай л байнга хүсдэг. Нөгөө их хөдөлмөр маань талаар болчихвий гэсэндээ л тэр шүү дээ.   
-Унаган адуугаараа наадахаас  гадна нутаг орондоо тарааж байна уу?
-Тэгэлгүй яахав. Аймагтаа, зэргэлдээ сумдадаа тараасан нь одоо сайн давхицгааж байна. Сураг ажиг тавьж л байх юм. Ер нь манай Баянбог? Сүхбаатарын угшлаас дутахааргүй хурдтай гэж боддог. Манай сум тэр дундаа манай галыг хурдтай гэж мориныхон ярьцгаадаг.
Бид гаднаас ч бас адуу авч байна. Манай галынхан зүүн зүгээс хэдэн сайхан адуунууд авчирсан. Үр дүнг нь ирэх жилээс л харна даа.
-Морины босоо цагаан хийморь өнөд таныг ивээж байх болтугай. Ярилцах таатай байлаа.
-Та бүхэнд ч баярлалаа. Эр хүний хийморийг бадраах адуугаа адуугаа хайрлаж, удам угшлыг сайжруулах тал уяач бүр хичээж  ажиллаасай гэж залуустаа захимаар байна.
Мөн газар газрын хурдан буяныг морь сонирхогч олонд таниулж, уяачдын нөр их хөдөлмөрийг үнэлж ойлгодог “Тод магнай”-гийн хамт олонд ажлын амжилт хүсье.